Hou je aanpak in het vizier en laat zien wat het oplevert!

Als GezondIn adviseur kom ik in verschillende gemeenten. Een steeds terugkomende vraag die ik hoor is: “Hoe krijg ik inzicht in de effecten van onze aanpak?” En: “Wat is waardevolle informatie voor mijn wethouder en de gemeenteraad?” Terechte vragen, want het monitoren van voortgang en resultaten is een belangrijke succesfactor bij de aanpak van gezondheidsachterstanden. Daarnaast levert het volgen van je aanpak belangrijke informatie op. Maar hoe pak je dat goed aan?

Leer en laat zien!

Het vormgeven van de lokale aanpak gezondheidsachterstanden is complex en vraagt veel van gemeenten.  Er bestaat geen blauwdruk voor deze aanpak; er zijn veelvoudige aangrijpingspunten, en alleen met inzet van meerdere partijen en een lange adem kunnen successen geboekt worden.

De uitdaging is om heldere doelen te stellen, maar in de praktijk en in het beleid te durven experimenteren, en al doende te leren. Dit vraagt om flexibiliteit in de aansturing en monitoring. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Ik zie als adviseur dat gemeenten zoekende zijn; welke manieren van lerend volgen en evalueren kunnen ze het beste toepassen? Het helpt daarbij om goed in beeld te hebben waarom en voor wie je monitort en evalueert. Om vervolgens de aanpak gerichter te volgen en resultaten te laten zien.

Waarom monitoren en evalueren?

• Dat levert resultaten op in cijfers (kwantitatief); bijvoorbeeld over een toe- of afname van zorggebruik, of maatschappelijke hulp. Ook kwalitatieve resultaten worden inzichtelijk; bijvoorbeeld via verhalen van individuele inwoners en betrokken professionals in de wijk. Hiermee krijg je zicht op de opbrengsten van je aanpak (output), en of dit de gewenste effecten heeft (outcome), zowel voor inwoners en samenwerkingspartners als voor de gemeente.
• Het laat zien hoe het proces is verlopen. Zijn bijvoorbeeld de juiste mensen betrokken en is er voldoende terugkoppeling geweest?

Deze resultaten en procesinzichten zijn te gebruiken voor bijvoorbeeld:

• Verantwoording naar de gemeenteraad;
• Borgen van de juiste aanpakken in het beleid;
• Om van te leren en te verbeteren;
• Het vieren van successen met elkaar in de wijk, buurt of gemeente. Dit geeft vaak voldoening en energie bij alle betrokkenen. Dit laatste wordt vaak weinig gedaan.

Wat kun je als gemeente doen?

Het verzamelen van de juiste informatie is vaak een puzzel. Baken daarom af welke informatie je het meeste nodig hebt. Zo kun je denken aan kosten, activiteiten, deelnemers, effecten, successen, enzovoorts. Je kunt harde feiten en cijfers en/of persoonlijke ervaringen gebruiken, beide kunnen relevant zijn.

Het volgen van een aantal stappen in de aanpak kan houvast bieden. Begin met het aanbrengen van focus; bepaal heldere doelen en kies de juiste opzet (methoden) om die doelen te behalen. Kennis van eerdere evaluaties kan daarbij helpen. Daarna kun je de aanpak blijven volgen en bekijken of die werkt en de gewenste effecten heeft. Een instrument dat je al goed op weg kan helpen in deze stappen is ‘Het Vizier’, van opties tot plan (Platform 31).

Ondersteuning GezondIn

Om gemeenten te ondersteunen bij het volgen van hun aanpak ontwikkelt GezondIn een aantal praktische handvatten. Zo is binnenkort het inspiratie- en werkboek beschikbaar waarin je alles kunt lezen over het stellen van heldere doelen. Ook verschijnt via dit platform het kennisdossier Monitoren van voortgang en resultaten.

Wil je nu van start met het volgen van je aanpak of het laten zien van resultaten? Neem dan contact op met je GezondIn adviseur. Die kan je op weg helpen met de eerste stappen.

Op zoek naar meer over monitoring en evaluatie in de praktijk? Lees hier hoe de gemeente Zwolle het aanpakt.