Inclusief herstel na corona: Tilburg investeert in toegankelijkheid, draagvlak en begrip
In aandachtswijken in Tilburg zorgt de GGD Hart voor Brabant ervoor dat kwetsbare groepen bereikt worden met programma’s voor een betere gezondheid. Na de uitbraak van corona bekeken zij met contacten in de wijk wat er speelde bij de inwoners en nodig was om drempels weg te nemen en draagvlak te krijgen voor vaccinatie en testen. Hanneke Duijkers, adviseur Gezonde school en wijk bij de GGD Hart voor Brabant in Tilburg, vertelt hierover.
Denkrichting: Investeer in draagvlak en onderling begrip
Dit is een voorbeeld in een serie gebaseerd op de denkrichtingen. Hierin vind je suggesties voor de aanpak van gezondheidsachterstanden in en na de coronacrisis. Het verhaal van de GGD Hart voor Brabant over hun investering in draagvlak en onderling begrip.
Het advies voor gemeenten: door contacten in de wijken en heldere informatie via meerdere kanalen, zorg je ervoor dat er draagvlak ontstaat voor de diverse maatregelen. Stimuleer begrip en mildheid onder inwoners voor de groepen mensen die het extra moeilijk hebben en heb daarbij oog voor mogelijke polarisering. Het in gesprek gaan met verschillende groepen mensen in de wijk, en de knelpunten die zij ervaren ophalen, kan daarbij erg nuttig zijn. Laat dan ook zien wat er met hun input is gedaan, waar aan gewerkt wordt en welke mogelijkheden er zijn.
“In Tilburg staat aansluiting op haar inwoners al geruime tijd centraal. Met daarbij altijd de vraag: hoe het met iemand gaat. Wat zij nodig hebben om vooruit te komen en niet (verder) achterop te raken”, vertelt GezondIn-adviseur Anneke Hiemstra. “Er wordt zo veel mogelijk vanuit de ruimte die er is gewerkt aan oplossingen die écht op de inwoners aansluiten. Hun aanpak bestaanszekerheid laat dit ook weer mooi zien.“
De coronacrisis heeft veel impact op het dagelijks leven en op de gezondheid van mensen. De mentale en fysieke gezondheid staat extra onder druk, vooral bij mensen in een kwetsbare positie. Door Covid-19, maar ook door eenzaamheid, stress, en (dreigende) werkeloosheid. Gemeenten werken aan herstelbeleid. Zij zoeken daarin ook naar passende aanpakken, creatieve oplossingen en beleidslijnen om gezondheidsachterstanden terug te dringen en te voorkomen. Op basis van gesprekken met GIDS-gemeenten (wethouders, beleidsmedewerkers en professionals in de wijk) stelden we denkrichtingen op voor een inclusief herstel- en transformatiebeleid. De denkrichtingen sluiten aan bij inzichten en adviezen van onder andere het SCP, de SER en de RVS en VNG/Divosa. In deze interviewreeks illustreren we elke denkrichting met voorbeelden van inclusieve aanpakken uit gemeenten. Dit keer spraken we de GGD Hart voor Brabant over hun investering in draagvlak en onderling begrip.
Drempels voor vaccineren wegnemen
Brabant heeft een van de hoogste vaccinatiegraden in Nederland. Maar ook hier scoren sommige gebieden en wijken laag, bijvoorbeeld in Tilburg Noord. “Bij de GGD luisterden we naar de vragen die leven bij verschillende groepen inwoners in de wijk”, vertelt Duijkers. “Zo krijgen we veel beter zicht op de belemmeringen die een rol spelen bij vaccinatie en testen. Die proberen we weg te nemen.”
Veel mensen twijfelen, zijn onzeker over risico’s van vaccinatie in het algemeen of onderschatten de risico’s van corona. Of ze zitten met persoonlijke vragen als: ik ben zwanger, heb een hartprobleem, heb net de griepprik gehad, kan ik me dan veilig laten vaccineren? In Tilburg Noord wonen mensen afkomstig uit ruim 100 verschillende landen. Zij spreken niet allemaal voldoende Nederlands en/of durven of kunnen geen afspraak maken telefonisch of via internet. Anderen kwamen er niet tussen bij het maken van een afspraak voor vaccinatie en zijn ontmoedigd. Of mensen weten niet hoe ze een afspraak moeten maken.”
Vaccinatie- en testlocaties in de wijk
Ook de afstand tot de vaccinatielocatie speelt mee. “De grote GGD vaccinatielocaties hier in de regio waren ver uit de buurt van Tilburg Noord”, vertelt Duijkers. “Het was een lange reis om daar met het openbaar vervoer te komen. Dat is een belemmering voor mensen die geen auto hebben of niet mobiel zijn.” In drie wijkcentra in Tilburg kunnen inwoners zich laten vaccineren (ook booster) tegen corona, zonder afspraak. Naar aanleiding van de signalen uit de wijk over besmettingen regelde de GGD een testbus. Twee dagen in de week op twee verschillende plekken in de wijk. Iedereen kon zich daar gratis, en zonder afspraak, laten testen. “Nu staat de testbus nog steeds één dag per week, maar we zijn aan het organiseren dat er een vaste testlocatie in de wijk komt in een wijkcentrum. Zodat ook kwetsbare groepen zich gemakkelijk en gratis kunnen laten testen.”
Voorlichting in verschillende talen en gezonde jongeren
Er was uitgebreide promotie van de testbus en vaccinatielocatie in de wijk. Ook organiseerde de GGD met samenwerkingspartners in de wijk kleine voorlichtingsbijeenkomsten en spreekuren op plekken waar de kwetsbare doelgroep komt (wijkcentra, de Voedselbank en de bibliotheek). De voorlichting werden gegeven door Voorlichters Eigen Taal en Cultuur van de GGD in verschillende talen. “We kijken ook steeds welke groep het meest kwetsbaar is”, benadrukt Duijkers. Er is dan ook specifiek aandacht voor jongeren, en voor wat zij in deze coronatijd nodig hebben om gezond en gelukkig te zijn. “Jongerenwerk R-Newt organiseerde extra activiteiten en de GGD gaf op scholen meer aandacht aan de mentale gezondheid van leerlingen. En we maakten online een overzicht van hulp voor jongeren die niet lekker in hun vel zitten.”
Aandacht voor leefstijl, gezond leven en corona
De GGD blijft overleggen met partners in de wijk en er is een werkgroep ‘Gezond leven en corona’. “Die werkgroep bracht veel kennis in over hoe je test- en vaccinatiebereidheid kan verhogen”, legt Duijkers uit. Zij richten zich nu ook op leefstijl: hoe mensen kunnen blijven bewegen en wat ze kunnen doen voor mentaal welbevinden en een gezonde nachtrust bijvoorbeeld. GGD’s in de regio worden betrokken. “Ik kan mijn netwerk, dat door corona een stuk groter is geworden, hiervoor goed inzetten. Dan moet je denken aan zo’n 200 contacten; bij scholen, kinderopvang, de wijkwerkplaats, bibliotheek, religieuze instellingen, de woningstichting, bestuurders en wijkraden. Op die manier werken we steeds verder aan goede voorlichting, begrip en draagvlak in de wijk.”