Het praktijkvoorbeeld Selwerd is uitgelicht en gepresenteerd tijdens de bijeenkomst inspiratie voor aanpak gezondheidsverschillen in de leefomgeving op 3 november. Meer informatie en uitkomsten van de bijeenkomst lees je hier.

Sociaal-fysieke wijkverbetering Selwerd

De wijk Selwerd in Groningen kampte met een lage ruimtelijke kwaliteit. Er was veel steen en weinig leefbaar groen. De wijk was jaren niet aan de beurt geweest om te vernieuwen. Ook ervoeren de inwoners een stapeling van sociale problematiek. Sinds 2018 is de gemeente daarom aan de slag gegaan met de Healthy Ageing wijkaanpak Sunny Selwerd, met het motto: “Alles wat we doen in Selwerd draagt bij aan de gezondheid en het welbevinden van de bewoners.”

Sinds de start in 2018 is het proces in de wijk gevolgd door Marleen Fluit, promovendus bij de RUG. Ze richt haar onderzoek op de organisatie van de wijkaanpak in Selwerd. Tijdens haar onderzoek bekeek Marleen het hele netwerk van actieve partijen in de wijk, waaronder het Wijkbedrijf[1], een bewonersinitiatief. Hierdoor was ze in staat om de relatie tussen de wijk en stakeholders te analyseren. Naar verwachting zal haar hierover volgend jaar worden gepubliceerd.
[1] Het Wijkbedrijf is een stichting met actieve bewoners die uiteenlopende activiteiten voor zichzelf en voor Selwerd opzetten. Hierbij hoeven ze niet de beleidslijnen van de gemeente te volgen. Bewoners kunnen zelf bepalen wat ze willen doen. Ook kunnen mensen met een uitkering hier aan de slag met behoud van uitkering. Het Wijkbedrijf vormt een plek voor bewoners om duurzaam aan te zetten tot ondernemen. Het biedt een verwarmde ruimte met koffie en internet en verbinding met woningcorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen en lokale ondernemers.

Meerwaarde van de buurtregisseur

Wietske Schober (KAW), vertelt als voormalig projectleider Selwerd over het kernteam. Ze licht de meerwaarde van de buurtregisseur toe. In Selwerd werkt buurtregisseur Daan inmiddels al zo’n 5 jaar lang aan de sociale basis. Als onafhankelijk buurtregisseur stelt hij altijd de vraag “wat draagt dit initiatief bij aan de gezondheid en het welbevinden van de wijkbewoners?” Deze buurtregisseur werkt onafhankelijk, in dienst van de wijk en haar bewoners. Hij staat dicht bij mensen en hij kent veel bewoners.

“Koffie drinken met Daan is voor hen belangrijk”, geeft Wietske aan. Als buurtregisseur gaat het om regie en eigenaarschap van de wijkbewoners zelf. Waarbij de geleerde lessen zijn dat relatie belangrijk is en dat realisatie van relatief eenvoudige wensen kunnen leiden tot vertrouwen, onderlinge cohesie en een goede sociale basis. De gemeente had zelf waarschijnlijk niet een tropisch aquarium geïnitieerd. Toch bleek dit hoog op de wensenlijst van een bewoner te staan. “Alles begint met vertrouwen”, vertelt Wietske. “Door dit soort wensen uit te voeren, bleek dat Daan er echt voor hen was.”

Verrassende uitkomsten

De buurtregisseur ontdekt door zijn aanwezigheid in de wijk, de gesprekken met de bewoners, het organiseren van activiteiten waarbij kinderen samen met hun ouders komen,  ook waar de zorgen van wijkbewoners liggen. Hij draagt bij aan de  oplossingen. Het kan gaan om veiligheid en leefbaarheidskwesties, maar ook de herinrichting van de straten. Het is bij de aanleg van het warmtenet daadwerkelijk gelukt het herontwerp samen met wijkbewoners te doen en voor een deel uit te voeren. Door met alle partijen het gesprek aan te gaan, door met hele creatieve oplossingen te komen, door de processen aan elkaar te verbinden en de tijd te nemen voor het hele traject.

De inzet van 5 jaar Daan heeft tot een sterke sociale basis voor de inwoners geleid. Het vertrouwen in de wijk blijkt uit het feit dat het in Selwerd lukte om als eerste buurt binnen drie dagen Oekraïnse vluchtelingen op te vangen. Alles wat noodzakelijk was, was door de buurt zelf geregeld,  met het wijkbedrijf als spil. Het is de pay-off van werken aan vertrouwen, de mensen regie over hun eigen wijk te geven en te werken aan sociale basis. “Ik gun elke wijk een Daan,” aldus Wietske.

Integraal kernteam in Selwerd

Promovenda Marleen Fluit doet al 5 jaar onderzoek naar de organisatie van de wijkaanpak in Selwerd. Haar onderzoek is nog niet gepubliceerd, maar ze kan al wel een aantal geleerde lessen delen. Essentieel bleek de ontwikkeling van een integraal kernteam. Dit kernteam was er vanaf het begin bij, maar had tijd nodig om te ontwikkelen: van veel goede intenties, naar gericht sturen. Dat vereist ook een geduld. Een efficiënt team heb je niet zomaar opgebouwd. Door de tijd heen is er behoorlijk aan de rol van het kernteam gesleuteld. Dit proces is nodig geweest en zal waarschijnlijk ook op andere plekken nodig zijn om tot een passende organisatiewijze te komen.