Marieke Helmus, verslavingsarts bij de Jellinek, nam het initiatief hiervoor. Op een koude donderdagochtend kwamen Marieke, vertegenwoordigers van twee corporaties, gedragsdeskundige Emilie Tromp en enkele Pharos-collega’s bij elkaar. Het thema? Derdehands rook.

Derdehands rook: waar hebben we het dan over? Stoffen dalen tijdens het roken neer in de omgeving, en ze blijven achter, ook als de roker klaar is met roken. Dit zijn voor het grootste deel dezelfde schadelijke stoffen als die in tabaksrook zitten. Deze stoffen kunnen, als ze blijven ‘rondhangen’, reageren met onder andere ozon, waardoor nog schadelijkere kankerverwekkende stoffen ontstaan.

Derdehands rook trekt in muren, vloeren, stoffen als banken, gordijnen en vloerbedekking en kan maanden tot wel tien jaar aanwezig blijven.

Deze informatie is nog relatief onbekend en het gesprek leidde tot een vervolggesprek met een van de corporaties. Onderstaand is het verslag van die bijeenkomst, gemaakt door Désirée Stolker van GGD Hollands Midden, over deze bijeenkomst:

GGD Hollands Midden werd benaderd door Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen om mee de denken over de rol die woningcorporaties kunnen spelen in het rookvrij krijgen van hun woningaanbod. Een corporatie in de regio overweegt om hiermee te experimenteren in een nieuwbouwproject in de Kooi (80 woningen). Een spannende actie, want mag je je bemoeien met gedrag achter de voordeur?

Presentatie

Dinsdag 20 maart werd voor ongeveer 30 medewerkers van de corporatie, samen met social designer Emilie Tromp, GGD en met input van Marieke Helmus (verslavingsarts en ambassadeur rookvrije omgeving) een presentatie gegeven over de Alliantie Nederland Rookvrij en de rookvrije generatie. Emilie vertelde over derdehands rook: de kankerverwekkende stoffen die in muren en houtwerk niet weg te krijgen is en zeker 10 jaar de kwaliteit van de lucht blijft beïnvloeden. Centrale ventilatiesystemen die de rook bij de buren naar binnen blazen. En niet te vergeten de overlast bij buren in tuinen en op balkons. Derdehands rook is schadelijk voor volwassenen en kinderen, maar ook voor huisdieren. Ook is bewezen dat roken invloed kan hebben op (agressief) gedrag. Het zijn vooral mensen met een lage sociaal economische status (SES) die veel roken: 33% t.o.v. 22% bij hoge SES. In de sociale huurwoningen woont relatief een hoog aantal mensen met lagere opleiding en inkomens.

Discussie

De discussie kwam goed op gang. Tot mijn verrassing waren de reacties overwegend positief, terwijl we hoorden dat een op de vijf toehoorders zelf rookt. “We verhuren vervuilde woningen die niet gezond zijn, dat kan toch eigenlijk niet?!” We zouden bewoners vooraf moeten informeren als de vorige bewoners rookten. Waarom moet dat wel bij asbest in de woning, maar niet als er gerookt is?

Een kritisch iemand benoemde dat we rokers niet mogen discrimineren, iedereen heeft recht op woonruimte. Waarop een oudere dame van de huurdersbelangenvereniging opmerkte dat nu mensen met longproblemen worden benadeeld als er wel gerookt wordt. Zij heeft er last van in haar woning. Iemand anders merkte op dat de meerderheid van de bewoners niet rookt en die hebben recht op een gezonde woning.

Het is van belang om uit te zoeken wat de juridische mogelijkheden en consequenties zijn, deze vraag is neergelegd bij KWF om uit te zoeken.

Stellingen

Het is goed als de woningbouwcorporaties de verantwoordelijkheid nemen om rookvrije woningen aan te bieden. Een kwart van de handen ging omhoog. Maar bij de vraag wie het er niet mee eens was reageerde niemand. “We zouden de kosten van de schoonmaak van woningen bij het verlaten ervan kunnen opnemen in het huurcontract: de vervuiler betaalt. Het rookvrij aanbieden van nieuwbouw is makkelijker te realiseren dan huidige bewoners te laten stoppen met roken. Toch wil de woningcorporatie daar ook over nadenken, maar dan in samenwerking met andere partijen.

En nu?

Dezelfde dag lag er al een uitnodiging van de corporatie om verder te praten. We betrekken nu KWF erbij en gaan onderzoeken of en hoe een pilot kan starten. En welke rol de GGD hierin zou kunnen spelen. Ik ben benieuwd naar jullie reacties op dit initiatief!

Désirée Stolker